داستان تولد  زبان پایتون
زبان برنامه‌نویسی پایتون دسامبر ۱۹۸۹ هنگام تعطیلات کریسمس در آمستردام هلند متولد شد. خیدو فان روسوم (Guido van Rossum)، برنامه‌نویس هلندی که آن زمان در مؤسسه‌ی تحقیقات ریاضی و علوم کامپیوتر Centrum Wiskunde & Informatica مشغول به کار بود، از روی تفریح و درحالی‌که مشغول سپری کردن تعطیلات کریسمس بود، تصمیم گرفت برای زبان برنامه‌نویسی جدیدی که مدت‌ها در سر داشت، مفسری بنویسد که مبتنی بر ABC باشد.

لوگوی زبان برنامه نویسی پایتون
ABC زبان برنامه‌نویسی همه‌منظوره و سطح بالا شبیه بیسیک و پاسکال است که در مؤسسه‌ای که روسوم در آن کار می‌کرد، ابداع شد. هدف ایجاد ABC آموزش برنامه‌نویسی و نمونه‌سازی بود و چون سطح بالا بود (یعنی شبیه زبان انسان‌ها بود)، به‌راحتیِ انگلیسی خوانده می‌شد و برای آموزش طرز کار حلقه، منطق و داده به مبتدیان، بهترین راه‌حل بود. فان روسوم چند سال روی پروژه‌ی ABC کار کرده بود و بسیاری از ویژگی‌های آن را در پایتون به کار برد. علت انتخاب اسم پایتون برای این زبان جدید هم علاقه‌ی او به سریال کمدی «سیرک پرنده مانتی پایتون» بود.

خیدو می‌خواست توسعه‌ی اپلیکیشن به‌سادگی و بدون نگرانی از سخت‌افزار، مدیریت حافظه و پیچیدگی‌هایی از این دست، امکان‌پذیر باشد؛ پس به این فکر افتاد زبان برنامه‌نویسی خودش را ابداع کند، ایده‌هایش را از ABC الهام بگیرد و زمان انجام پروژه را از سه سال به پروژه‌ای سه‌ماهه کاهش دهد؛ و اینگونه بود که پایتون متولد شد.

اسم پایتون از سریال کمدی مانتی پایتون گرفته شده

فوریه‌ ۱۹۹۱، فان روسوم کد پایتون را در alt.sources منتشر کرد. alt.sources شبیه فرومی بود که افراد در آن سورس‌کدهای خود را به اشتراک می‌گذاشتند‌ و آن را می‌توان جزو اولین پلتفرم‌هایی دانست که به توسعه‌ی پروژه‌های متن‌باز کمک کرد.

مقاله‌های مرتبط:
پروژه متن‌ باز ۲۰ ساله شد: تاریخچه‌ای از شکل‌گیری تا تأثیر بر دنیای فناوری
پایتون زبان سطح‌بالا و مفسری (interpreter) است؛ به این معنی که به زبان انسان نزدیک‌تر است، پس یادگیری آن برای مبتدی‌ها آسان‌تر است، اما برای قابل‌فهم شدن برای کامپیوتر نیاز به نرم‌افزاری برای پیاده‌سازی مستقیم دستورالعمل‌ها دارد. درواقع، زبان پایتون بر اصل قابل فهم کردن برنامه‌نویسی برای همه پایه‌گذاری شد و فان روسوم در تمام طول مسیر کاری‌اش بر این اصل پایبند بود.

پایتون بر اصل قابل فهم کردن برنامه‌نویسی برای همه پایه‌گذاری شد

اوایل، خیدو چندان به محبوبیت پایتون امیدوار نبود. قبل از جهانی شدن اینترنت، متقاعد کردن افراد به استفاده از زبان برنامه‌نویسی جدید کار دشواری بود و در دهه‌ی ۱۹۸۰، خیدو سال‌ها برای معرفی و تبلیغ ABC مجبور به سفر و توزیع نوارهای مغناطیسی بین افراد بود. ABC آن زمان نتوانست بین برنامه‌نویسان جا باز کند؛ به‌همین‌دلیل خیدو انتظار خاصی هم از پایتون نداشت؛ هرچند معرفی پایتون که آن‌روزها کافی بود از گروه‌های خبری موسوم به یوزنت دانلود شود، بسیار آسان‌تر از توزیع خانه به خانه‌ی نوارهای مغناطیسی بود.

خیدو فان روسوم مبدع پایتون
خیدو فان روسوم درحال سخنرانی در کنفرانس زبان پایتون ۲۰۱۸
اما در سال ۱۹۹۵، شرکتی به نام Zope تأسیس شد که متخصص در زمینه‌ی تولید موتور آگهی‌نامه‌ برای اینترنت بود. شرکت Zope صفحات وب داینامیکی ایجاد می‌کرد که با پایتون نوشته شده بودند و بدین‌ترتیب، باعث محبوبیت پایتون در روزهای اولیه شد. Zope را تیمی از توسعه‌دهندگان پایتون هدایت می‌کند و در سال ۲۰۰۰ فان روسوم نیز به آن‌ها ملحق شد.

حول و حوش همین وقت‌ها بود که فان روسوم لقب «دیکتاتور خیرخواه جاویدان» (benevolent dictator for life) گرفت، چون او مبدع این زبان بود و مراحل توسعه‌ی آن را کنترل می‌کرد. این لقب بعدها به رهبران پروژه‌های متن‌بازی که خود بنیان‌گذار پروژه بوده‌اند و در بحث‌ها و اختلاف‌‌نظرها، حرف نهایی را می‌زنند، داده شد.

نسخه‌ی ۲ پایتون در اکتبر ۲۰۰۰ توانست به سرعت در بخش سیستمی معروف شود، چون برنامه‌نویسان قادر بودند به کمک این نسخه برای خودکار کردن فرایندهای خود روش‌های خلاقانه‌ای پیدا کنند. در این دوره ، توسعه‌ی وب هم با رشد چشمگیری روبه‌رو شد و فریم‌ورک‌هایی چون جینجا (Jinja)، فلسک (Flask) و جنگو (Django) هم ظهور کردند و بلافاصله انجمن‌های بزرگی برای این فریم‌ورک‌ها ایجاد شد.

در سال ۲۰۰۱، بنیاد نرم‌افزار پایتون تأسیس شد که سازمانی آمریکایی و غیرانتفاعی بود و به‌طور کامل به زبان پایتون اختصاص داشت. این بنیاد همچنین مسئول برگزاری کنفرانس پایتون است که در ۴۰ کشور برگزار می‌شود.

تا سال ۲۰۱۰ با اینکه به تعداد رقیبان وب‌سایت‌های داینامیک روزبه‌روز اضافه می‌شد، فریم‌ورک‌های مبتنی بر پایتون جزو ده مورد برتر بودند، به‌طوری که می‌توان دهه‌ی ۲۰۰۰‌ را سال‌های اوج پایتون نامید. براساس رتبه‌بندی سایت TIOBE، در سال ۲۰۰۰، پایتون در بین زبان‌های پراستفاده، جایگاه بیستم را داشت؛ تا سال ۲۰۰۵ به جایگاه ششم صعود کرد و در آوریل ۲۰۲۳، سرانجام به جایگاه نسخت دست‌ پیدا کرد. این وب‌سایت پایتون را در سال‌های ۲۰۰۷، ۲۰۱۰،‌ ۲۰۱۸، ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به‌عنوان «زبان برنامه‌نویسی سال» انتخاب کرده است.

سایت TIOBE پایتون را پنج بار «زبان برنامه‌نویسی سال» انتخاب کرد

در سال ۲۰۰۵ فان روسوم به گوگل پیوست و روی گوگل اپ انجین یا موتور اجرای برنامه گوگل که برنامه‌های پایتون را در فضای ابری اجرا می‌کرد، مشغول به کار شد. با پیوستن فان روسوم به گوگل آینده‌ی روشن پایتون تضمین شد.

نسخه‌ی ۳ پایتون دسامبر ۲۰۰۸ عرضه شد و چون با پایتون ۲ سازگار نبود، برای توسعه‌دهندگان دردسر زیادی ایجاد کرد. برخی از توسعه‌دهندگان ترجیح می‌دادند با پایتون ۲ و برخی دیگر با پایتون ۳ کار کنند.

پایتون اگرچه به‌سرعت بین استارتاپ‌های حوزه‌ی فناوری محبوب شد، تامدت‌ها نتوانست جای خود را بین شرکت‌های بزرگ باز کندبود. تا اینکه اواخر دهه‌ی ۲۰۰۰، درو هیوستون، دانشجوی MIT، بعد از آنکه فلش مموری خود را در خانه جا گذاشت، به فکر ایجاد فضایی برای اشتراک فایل افتاد و در سال ۲۰۰۷، نرم‌افزار دراپ‌باکس را برای این منظور عرضه کرد. دراپ‌باکس با پایتون نوشته شده بود و در مدت یک سال به سه میلیون کاربر رسید و توجه شرکت‌های بزرگ را به خود جلب کرد. ازآنجاکه دراپ‌باکس با پایتون ۲ نوشته بود، فان روسوم در سال ۲۰۱۳ به این تیم پیوست تا برنامه را به پایتون ۳ ترجمه کند. فان روسوم تا زمان بازنشستگی‌اش با دراپ‌باکس همکاری داشت.